Ostatni lot porucznika

W przygotowywanym Kwartalniku będzie można znaleźć tekst Andrzeja Barańskiego, zatytułowany „Ostatni lot porucznika” – rzecz o tragicznym wypadku samolotowym nad Krasnobrodem 27 sierpnia 1930 roku.

[…] IV rajd rozpoczął się zgodnie z planem i nic nie zapowiadało tragicznego scenariusza – zdawało się, że maszyny oraz nasz zespół są dobrze przygotowane, a sam zespół – przepojony wolą zwycięstwa. Start załóg z lotniska mokotowskiego rozpoczął się 27 sierpnia o godzinie 1 w nocy, w odstępach co pół godziny. Jeszcze tego samego dnia nocą dotarła do Warszawy hiobowa wieść: „Pod Krasnobrodem, na trasie do Lwowa, uległ katastrofie polski samolot typu Lublin R. VIII, pilotowany przez kpt. pil. Leopolda Pamułę z ppor. obs. Walentym Azarewiczem na pokładzie”. W okolicy Zamościa samolot nagle stracił moc i zaczął opadać. Pilotowi udało się jeszcze skierować maszynę nad stawy rybne majątku Podzamek, należące do Kazimierza Fudakowskiego. Pilot na wysokości 300 metrów nad ziemią podjął decyzję o skoku ze spadochronem i natychmiast przekazał ją swemu koledze. Kpt. Pamule, z niegroźnymi urazami, udało się szczęśliwie wylądować i wydostać na brzeg stawu. Ppor. Azarewicz podczas próby opuszczenia samolotu zaplątał się w pasy ochronne i nie zdążył otworzyć spadochronu. Samolot zahaczył go skrzydłem, a spadając do wody, przygniótł swym ciężarem – przy okazji maszyna uległa kompletnemu rozbiciu. Pamuła, w ciemnościach, na ile mógł, na tyle szybko sprowadził pomoc, niestety, było już za późno. Ciało Azarewicza wydobyte ze stawu zostało przewiezione do dworu Fudakowskich i tam oczekiwało przybycia komisji śledczej.

Autor w następujący sposób udziela odpowiedzi na przyczyny tragicznego w skutkach wypadku:

Nadszedł czas refleksji i wyciągania wniosków. Pięć polskich samolotów uczestniczących w rajdzie było wyprodukowane przez Zakłady Mechaniczne E. Plage i T. Laśkiewicz, a silnik do Poteza w zakładach Skoda na Okęciu, według licencji francuskiej. Wiadome było, że fabryka mechaniczna (Plage i Laśkiewicz), produkująca kotły parowe, urządzenia dla gorzelni, zajmująca się budową i remontem karoserii samochodowych, nie może „przy okazji” wytwarzać samolotów myśliwskich. Jeśli dodać, że piloci polscy mieli zaledwie kilkugodzinne loty próbne przed właściwym startem, rysuje się obraz całej sytuacji.

Płatowiec Lublin R VIII na Lotnisku Mokotowskim, „Tygodnik Ilustrowany” 1928, nr 19

Ppor. Walenty Azarewicz, który zginął w wypadku nad Krasnobrodem

Więcej w marcowym ZKK.

Agnieszka Szykuła-Żygawska

Zapraszamy na koncert „Raj dodatkowy” dedykowany Mariuszowi Kargulowi

zorganizowany w Krasnostawskim Domu Kultury 13 lutego, o godz.18

Mariusz Kargul (1976-2013) – prozaik, poeta, publicysta, eseista, recenzent, regionalista.  Animator kultury, moderator spotkań autorskich I organizator licznych wydarzeń literackich. Związany z Krasnymstawem, Siennicą Różaną, Zamościem i od 2012 r. z Warszawą.

Zamość był przystankiem na literackich szlakach, którymi Mariusz podążał.

Hugo Bader, Jacek Dehnel, Stefan Darda, Anna i Marcin Mellerowie, Ignacy Karpowicz, Lidia Ostałowska,Emilia Przyczyna, Monika Rebizant – Siwiło, Anna Rychter, Piotr Śliwiński, Krzysztof Varga, Andrzej Stasiuk – spotkali się z zamościanami na wieczorach autorskich prowadzonych przez Mariusza w Książnicy Zamojskiej, Zamojskim Domu Kultury, Stowarzyszeniu “Civitas Christiana”. Lubił „Ulice Poetyckie”, formuła wyjścia          z literaturą w plener była mu bliska. W antologii pisarzy - patronów  zamojskich ulic „Ulicznicy. Ulicą by poznać człowieka.”pisał o Hugo Kołłątaju. Zwyciężył w turnieju poetyckim “Ulicy Leśmianowskiej” wierszem pt. „Zamojski sen wuja Tarabuka” –                 Jest noc i Zamość w sen zapada / W twierdzy mur z murem gada… Wiersz został opublikowany w „Zamojskim Kwartalniku Kulturalnym”(nr 3/2011) i w „Skafandrze”,          z którymi to tytułami Mariusz regularnie współpracował, nie omijając redakcji Katolickiego Radia Zamość i portalu Zamość onLine.
Wydał debiutancką książkę poetycko-prozatorską pt. „Niewczesny pogrzeb wierszoroba”. Cieszył się tą książką. Pisał coraz więcej i coraz ciekawiej. Publikował w ogólnopolskich pismach z kręgu kultury: „Tygodniku Powszechnym”, „Frazie”, „Bluszczu”, „Chimerze”, „Akcencie”, „Lampie”.

 Zmarł przedwcześnie.

W środowiskach kultury Krasnegostawu, Chełma, Rzeszowa i Zamościa zrodziła się inicjatywa by wydać rozproszone i niepublikowane teksty Mariusza.

On sam miał taki zamysł, skromny i jeszcze w sferze marzeń. Nie zdążył go zrealizować.

Niesieni nadzieją – zapraszamy na charytatywny koncert, podczas którego przeprowadzona będzie zbiórka na wydanie książki Mariusza Kargula.

Organizatorzy: Krasnostawski Dom Kultury, Zamojski Dom Kultury, Chełmska Grupa Literacka “Lubelska 34”.

W koncercie wystąpią, w towarzystwie innych wykonawców, zamościanie – “Ofensywa Brunetów”. Koncert poprzedzi podsumowanie Konkursu Poezji Miłosnej “Ja Cię kocham, a Ty pisz” im. Mariusza Kargula.